Ứng dụng tinh dầu quế tự nhiên Việt Nam trong bảo quản thực phẩm
Bệnh sau thu hoạch do vi sinh vật gây ra là một trong số những nguyên nhân chính làm giảm chất lượng cũng như gây hư hỏng nông sản phẩm sau thu hoạch. Một trong số những biện pháp phòng trừ hiệu quả là sử dụng các thuốc hóa học tổng hợp. Tuy nhiên việc lạm dụng các loại hóa chất, đặc biệt cho rau quả tươi ở giai đoạn sau thu hoạch, thường gia tăng nguy cơ mất an toàn cho sản phẩm, gây ra những tác động xấu đến sức khỏe con người và môi trường. Chưa kể đến việc hình thành các chủng vi sinh vật mới có tính kháng các hoạt chất diệt nấm, khuẩn khiến cho việc sản xuất, quản lý và sử dụng thuốc hóa học trở nên phức tạp hơn. Vì vậy, trong những năm gần đây đã xuất hiện xu hướng sử dụng các hợp chất tự nhiên để hạn chế vi khuẩn, nấm gây bệnh sau thu hoạch. Các kết quả nghiên cứu về ứng dụng tinh dầu thực vật đã thu hút sự quan tâm của các nhà khoa học trên thế giới và ở Việt Nam. Có nhiều kết quả nghiên cứu về ứng dụng các loại tinh dầu quế, sả, chanh, húng, long não… đã được nghiên cứu và thu được những kết quả khả quan.
Một số kết quả nghiên cứu ứng dụng tinh dầu tự nhiên vào bảo quản thực phẩm tại Việt Nam và thế giới
Theo ThS Liêu Mỹ Đông, Trưởng Bộ môn Khoa học thực phẩm, Trường Đại học Công nghiệp thực phẩm, nấm mốc là một trong những nguyên nhân chính gây hỏng nông sản sau thu hoạch. Ngoài ra, một số chủng nấm mốc như Mycotoxin, Aflatoxins, Ochratoxins,.. rất bền nhiệt, không bị phân hủy sau quá trình chế biến, và có thể gây ung thư ở người.
Để hạn chế tổn thất của nông sản sau thu hoạch, thuốc kháng nấm mốc được sử dụng khá phổ biến hiện nay. Tuy nhiên, những loại thuốc này không hiệu quả trong việc chống lại tất cả các tác nhân gây bệnh quan trọng mà lại có nguy cơ tác động đến môi trường, ảnh hưởng đến sức khỏe con người và hình thành các chủng kháng thuốc.
Tinh dầu thực vật có nhiều ưu điểm như an toàn, phổ kháng khuẩn rộng, ức chế sự tạo độc tố, khả năng tạo chủng nấm mốc mới có khả năng kháng tinh dầu thấp, nguồn nguyên liệu sẵn có. Trong đó, tinh dầu quế có khả năng kháng Campylobacter jejuni và Listeria innocua trong bảo quản thịt gà tươi sống, kháng Escherichia coli trong bảo quản thịt lợn,…
Tinh dầu quế được sản xuất từ vỏ cành và lá của cây quế. Hàm lượng tinh dầu trong vỏ quế Việt Nam khá cao (2.5 – 4%), còn trong lá và cành non thường thấp hơn (0.2-0.5%). Tinh dầu từ vỏ có màu vàng nâu nhạt, sánh, vị cay, thơm, ngọt, nóng. Tinh dầu từ lá quế thường có màu nâu đậm. Thành phần trong tinh dầu quế có cinnamaldehyde, eugenol, safrol, furfurol… trong đó thành phần chính là cinnamaldehyde chiếm tỷ lệ cao (từ 80% trở lên), đây là thành phần quyết định đặc tính kháng lại các vi sinh vật của tinh dầu quế. Ngoài ra, eugenol cũng là một thành phần có khả năng kìm hãm sự phát triển của vi khuẩn và nấm sợi.
Nghiên cứu của Soliman và Badeaa (2002) chứng minh rằng với nồng độ ≤500 ppm, tinh dầu quế có thể ức chế hoạt động của nấm Aspergillus. flavus, A. parasiticus, A. ochraceus và Fusarium monniliforme trong môi trường PDA. Nuefack và cộng sự (2004) cũng đã khẳng định rằng ở nồng độ 1000 ppm thì tinh dầu quế ức chế hoàn toàn được sự phát triển của A. flavus.
Nghiên cứu của Lopez và cộng sự (2005) cho thấy, tinh dầu quế có khả năng ức chế hiệu quả với nấm men Candida albicans và hai loại nấm mốc Penicillium islandicum và A. flavus.
Sử dụng các tinh dầu này phun cho ớt đã làm giảm tỷ lệ bị nhiễm bệnh do nấm C. gloeosporioides và hạn chế được khả năng hình thành bào tử trên mặt vết bệnh (Yulia E. và cộng sự., 2006).
Các nhà khoa học thuộc Phòng Hóa sinh và Sinh học phân tử thuộc Đại học bang Louisiana đã công bố những phát hiện của mình trên tạp chí Planta Medica hồi tháng 4 năm 2010. Theo đó, nhóm nghiên cứu đã khảo sát ảnh hưởng của tinh dầu quế đến sự phát triển của các tế bào vi khuẩn E. coli. Kết quả cho thấy tinh dầu quế có thể hoạt động như một chất kháng khuẩn để chống lại sự xâm nhiễm E. coli.
Công bố gần đây nhất của Xing và cộng sự (2014) khẳng định hoạt tính kháng nấm chính của tinh dầu quế là do cinnamaldehyde. Kết quả nghiên cứu đã chỉ ra rằng cinnamaldehyde có tác dụng ức chế hoạt động của một số enzym tổng hợp trong tế bào nấm mốc như β-(1,3)-glucan synthase và synthase chitin, do đó làm ảnh hưởng đến tế bào chất, phá vỡ màng tế bào, phá hủy ty thể và mất sự ổn định của thành tế bào nên ảnh hưởng đến hình thái và sự phát triển của nấm.
Ở Việt Nam, Liêu Thùy Linh và cộng sự (2017) khi nghiên cứu ảnh hưởng của một số loại tinh dầu quế, sả chanh, húng quế, bạc hà đến khả năng phát triển của nấm Saccharomyces cerevisiae M1 và Aspergillus niger L2 trên môi trường nhân tạo đã khẳng định tinh dầu quế sử dụng độc lập cho hiệu quả kháng nấm tốt nhất. Xử lý tinh dầu quế ở nồng độ 100ppm có thể ức chế hoàn toàn sự phát triển của hệ sợi nấm.
Kết hợp tinh dầu thực vật với màng bao sinh học trong bảo quản nông sản, thực phẩm – hướng nghiên cứu mới tiềm năng
Một nghiên cứu mới kết hợp tinh dầu thực vật với màng bao sinh học trong bảo quản nông sản, thực phẩm được nhóm tác giả Trường Đại học Công nghiệp thực phẩm TPHCM thực hiện, cho thấy hạn chế sự sự phát triển của nấm mốc và kéo dài thời gian bảo quản.
Trong khi đó, màng bao ăn sinh học có ưu điểm giúp kéo dài quá trình chín, ít ảnh hưởng đến cảm quan, kéo dài sự tươi ngon, hạn chế sự mất nước, an toàn, thân thiện với môi trường,… Tuy nhiên, màng sinh học không có khả năng kháng khuẩn, thời gian bảo quản ngắn. Do vậy, việc kết hợp giữa tinh dầu thực vật với màng bao giúp mang lại hiệu quả kép nhờ tác động bổ trợ cho nhau (tinh dầu có tác dụng ức chế sự phát triển của nấm mốc và sự hình thành các độc tố do nấm mốc gây ra, màng bao giúp bảo quản thực phẩm, nông sản tươi lâu, kéo dài hiệu quả kháng khuẩn của tinh dầu).
Tuy nhiên, việc ứng dụng tinh dầu có nguồn gốc từ Việt Nam kết hợp với kỹ thuật màng bao sinh học trong bảo quản nông sản, thực phẩm vẫn chưa được nghiên cứu và công bố một cách đầy đủ ở trong nước. Vì vậy, nhóm nghiên cứu của Trường Đại học Công nghiệp thực phẩm TPHCM đã thực hiện một số nghiên cứu về khả năng kháng khuẩn, kháng nấm mốc của tinh dầu thực vật như tinh dầu sả chanh, quế, tràm, bạc hà,… trong bảo quản thực phẩm, nông sản sau thu hoạch.
Cụ thể, sử dụng tinh dầu quế trong bảo quản thịt gà tươi sống, cho kết quả kháng được khuẩn Campylobacter jejuni (khuẩn gây viêm ruột) ở nhiệt độ bảo quản 4ºC trong 6 ngày. Còn ở nhiệt độ phòng, sử dụng tinh dầu sả chanh, ức chế được nấm mốc trên trái xoài trong 14 ngày; sử dụng tinh dầu quế bảo quản nho xanh, sau 9 ngày quả còn tươi, không bị hỏng. Đồng thời, thử nghiệm bảo quản trái cây (xoài, nho), cũng ở nhiệt độ phòng, bằng màng bao kết hợp với tinh dầu quế, cho thấy khả năng kháng khuẩn, kháng nấm mốc, trái cây tươi lâu hơn và ít bị hỏng (khoảng 1,5 – 2 lần) so với không sử dụng, .
Hiện nhóm tác giả tiếp tục thử nghiệm hiệu quả bảo quản của các loại tinh dầu và màng bao trên các loại nông sản, thực phẩm khác nhau; và nghiên cứu nâng cao khả năng phân tán tinh dầu trong màng bao đồng đều để có thể chuyển giao quy trình công nghệ bảo quản quy mô lớn.
VIPSEN là một trong những nhà sản xuất và cung cấp tinh dầu tự nhiên hàng đầu Việt Nam. Các sản phẩm tinh dầu được sản xuất theo phương pháp tiên tiến, đạt chất lượng cao với 100% thành phần tự nhiên, không có chất phụ gia hay có sự pha trộn.
Sản phẩm tinh dầu VIPSEN sản xuất từ nguồn nguyên liệu chọn lọc tại những vùng trồng nguyên liệu nổi tiếng tại Việt Nam. Quy trình sản xuất từ khâu gieo trồng, thu hoạch nguyên liệu cho đến sản xuất, bảo quản thành phẩm luôn được theo dõi chặt chẽ bởi đội ngũ chuyên gia, kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm. Sản phẩm tinh của VIPSEN không những được ưa chuộng tại Việt Nam mà còn được xuất khẩu ra nhiều nước trên thế giới.
Thị trường xuất khẩu chính của VIPSEN: Mỹ, LATAM, EU, Trung Quốc, Indonesia, Bangladesh…
Mọi thông tin chi tiết xin vui lòng liên hệ:
SĐT/Whatsapp/Zalo/Wechat/Kakao Talk/LINE/Skype/Viber: +84 868 855 086
Email: Info@Vipsen.vn
Địa chỉ: D7-TT9, đường Forosa, khu đô thị mới Xuân Phương, Xuân Phương, Nam Từ Liêm, Hà Nội
Địa chỉ xưởng tinh dầu: Bãi Dài, Tiến Xuân, Thạch Thất, Hà Nội.
Chia sẻ bài viết này đến bạn bè của bạn
Giúp bạn bè cuả bạn tiếp thu những kiến thức thú vị từ VIPSEN
Bài viết liên quan
